Ch (ทวิอักษร)

Ch เป็นทวิอักษรที่พบได้ในหลาย ๆ ภาษา ในบางภาษาจะจัดใช้ ch เป็นอักษรเดี่ยว โดยในพจนานุกรมก็จะไม่ได้รวมอยู่ในหมวดเดียวกับอักษร c แต่จะแยกออกไปต่างหาก อักษร ch ใช้แทนเสียงที่แตกต่างกันไปในแต่ละภาษา

ชาวโรมันใช้อักษร ch ในการถอดอักษร ? ของกรีกเมื่อเขียนคำยืมจากภาษากรีก ซึ่งในภาษากรีกโบราณ อักษรดังกล่าวใช้แทนเสียงกัก เพดานอ่อน ไม่ก้อง ธนิต (/k?/)

ในภาษาเบรตัน ฝรั่งเศส และโปรตุเกส รวมทั้งคำยืมจากภาษาฝรั่งเศสในหลาย ๆ ภาษา อักษร ch จะใช้แทนเสียงเสียดแทรก หลังปุ่มเหงือก ไม่ก้อง (/?/)

ในภาษาอิตาลี อักษร ch ใช้แสดงเสียงกัก เพดานอ่อน ไม่ก้อง (/k/) เมื่ออยู่หน้าพยัญชนะ e และ i ในภาษาอังกฤษ อักษร ch ก็ใช้แทนเสียงดังกล่าวเช่นกัน โดยเฉพาะคำยืมจากภาษากรีกที่ในภาษากรีกเขียนด้วยอักษรไค ในภาษาอินเทอร์ลิงกวา อักษร ch ใช้แทนเสียงเดียวกันในทุกกรณี ส่วนในภาษาเยอรมันจะใช้แทนเสียงนี้ก็ต่อเมื่ออยู่นำหน้าอักษร s และในคำยืมภาษาต่างประเทศเมื่ออยู่ในตำแหน่งหน้าสุดและออกเสียงตามสำเนียงท้องถิ่นของทางใต้

ในภาษาเยอรมัน อักษร ch ใช้แสดงรูปย่อยหน่วยเสียง 2 รูป คือเสียงเสียดแทรก เพดานอ่อน ไม่ก้อง (/x/) เมื่ออยู่ตามหลังสระหลัง (เหมือนในคำว่า Ach) และเสียงเสียดแทรก เพดานแข็ง ไม่ก้อง (/?/) เมื่ออยู่ในตำแหน่งอื่น ๆ (เหมือนในคำว่า Ich)

ในหลาย ๆ ภาษาที่ไม่ใช้อักษรโรมันในระบบการเขียน ได้ใช้อักษร ch ในการถอดอักษรเป็นอักษรโรมัน ซึ่งใช้แทนหน่วยเสียงที่แตกต่างกัน

ตามระบบการถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันแบบถ่ายเสียงของราชบัณฑิตยสถาน ได้กำหนดให้ถอดอักษร จ ฉ ช และ ฌ ที่อยู่ในตำแหน่งพยัญชนะต้นเป็นอักษร ch แม้ว่าอักษรแต่ละตัวจะใช้แทนเสียงที่ต่างกัน คืออักษร จ ใช้แทนเสียงกักเสียดแทรก ปุ่มเหงือก-เพดานแข็ง ไม่ก้อง สิถิล (/t??/) ส่วนอักษร ฉ ช และ ฌ ใช้แทนเสียงกักเสียดแทรก ปุ่มเหงือก-เพดานแข็ง ไม่ก้อง ธนิต (/t???/) ก็ตาม อักษรทั้ง 4 ตัวเมื่ออยู่ในตำแหน่งพยัญชนะสะกดให้ถอดเป็น t เหมือนกันหมดตามเสียงอ่านจริง

ตามระบบกระทรวงวัฒนธรรมเกาหลี 2000ของสาธารณรัฐเกาหลี ได้ใช้อักษร ch แทนอักษร ? ซึ่งอักษรดังกล่าวใช้แทนเสียงกักเสียดแทรก ปุ่มเหงือก-เพดานแข็ง ไม่ก้อง ธนิต (/t???/) ส่วนในสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเกาหลี ซึ่งใช้ระบบแมกคูน-ไรซ์ชาวเออร์นั้น อักษร ch ใช้แทนอักษร ? ส่วนอักษร ? จะใช้อักษร ch' ในการถอด

ตามระบบพินอินของสาธารณรัฐประชาชนจีน ได้ใช้อักษร ch แทนเสียงกักเสียดแทรก ปลายลิ้นม้วน ไม่ก้อง ธนิต (/????/) ซึ่งตรงกับอักษร ? ในระบบจู้อิน เช่น ? (/???????/) ถอดเป็น ch?

? ? ในภาษาญี่ปุ่น อยู่ในวรรค ท- นิยมถอดรูปเป็น chi รวมทั้งพยางค์ผสมก็จะใช้ ch- ซึ่งออกเสียงอย่าง ช หรือ จ (เหมือนภาษาไทย)

ในหลาย ๆ ภาษาที่รับอักษรอาหรับไปใช้เขียนภาษาของตน ได้สร้างอักษรเพิ่มขึ้นเพื่อให้เพียงพอกับเสียงในภาษา โดยหลาย ๆ ภาษา เช่น ภาษาเปอร์เซีย ภาษาอูรดู ฯลฯ ได้เพิ่มอักษร ? ซึ่งเป็นอักษรที่ไม่มีในภาษาอาหรับแต่เดิม อักษรดังกล่าวนิยมถอดเป็นอักษรโรมันด้วยอักษร ch

?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? A?? ? ?? ?? ?? ? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? E?e? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? H?? ?? ?? I? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?i ?? ?? ?? ? ?? J?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ? ?? M?m? ?? ?? ?? ?? N?n? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? O?o? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? P?p? ?? ? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? S?s? ? T?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? W?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? Y?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?? ?

Bh bh Ch ch C?h c?h C? c? Cs cs Cu cu Dd dd Dh dh Dj dj Dx dx Dz dz D? d? Ff ff Gb gb Gh gh Gi gi Gn gn Gy gy Hs hs Hu hu IJ ij J? j? Kh kh Kp kp Ku ku Lj lj Lh lh Ll ll Ly ly Mb mb Mp mp Nd nd Ng ng Nh nh Nj nj Nk nk Ns ns Nt nt Ny ny Nz nz Ph ph Qu qu Rd rd Rh rh Rl rl Rn rn Rr rr Rt rt Sh sh Sv sv Sy sy Sz sz Th th Tj tj Tr tr Ts ts Tx tx Tz tz Wh wh Xh xh X? x? Yh yh Yk yk Zh zh Zs zs Zv zv